| reprochen geadaen maecken ende mijn
e[delen] heerge m[eeste]r Aelbert de Veer ridder heer in calansooge raede inden hoogen raede in Hollandt als commissariss in desen geordonneert overgegeven van wegen den voor __ ende regenten van het van het
armen weeshuijs tot Nijeuwe nijedorp ged[aagd]ens in cas van mainctenue mitsgaders de burgerm[eeste]rn ende __ landen van Nijennijendorp vers[chreven] me_ in[] gevoecht op ende beg_ zekere onwaerachtige ende
frivole producten van getuijgen gedaen ende mijn ed[ele] heere c[om]mis[saris] voors[chreven] geexhibeert uuijt den naemen van Jan Aeriaensz Cramer tot Alcmaer als vader ende voochd van Sijbrandt Jansz sijnen zoon
imp[etrant] int selve cas eerst emploijeert Hendrick Padts als procu[reur] van der ged[aach]dens ende gevoechdens ten desen generalic reprochen van rechten seggende dat de getuijgen bij den imp[etran]t alhier geproduceert sij varij singulier sonder eenige distinctie ofte p[er]tinente redenen van wetenschap deposerende sulcx dat op der selver getuijgenissen in desen tot naerdeel van den ge[daagd[ens] ende gevoechdens niet en staet te letten pretenterende nietemin voor soe veel d voors[chreven] getuijgen ijet geposeren dat eenichsints helpen mach ofte enenen mach tot justificatie van der voors[chreven] ged[aagd[ens] ende gevoechdens goet recht ende juste intentie dat sij
niet verstaet t selve bij desen niet te willen reprocheren f omme voirts int particulier te reprocheren de persoon ende depostien van Jan Willemsz Lieven schout tot Barsingerhoorn eerste getuijge bij den imp[etran]t in desen geproduceert op de voldoenen van t dificulteijt tot laste vande imp[etran]t geopent |
| deprocherende seijt daer op d vers[chreven] Hendri[ck] Paets judu __lijn als boven eerst dat de selve getuijgen in sijne deposoitie is singulier ende sonder eenige mede getuijge et quita testis vuirus vel singularis regulariter non pros__ vox enen vuins voc millius soe en is oock den voors[chreven] getuijge in sijn vers[chreven] depositie cheen gelove menterende
van gelijcken soe is de voors[chreven] getuijgen die gheene die desoo saecke van wegen den imp[etran]t principal[en] beleijt ende gedirigeert heeft vonant[?] behalven hij sich allomme in Noordt Hollandt ten dienste van denimp[etran]t heeft laeten emploijeren soo heeft hij oock met den selven ebaceert alhier inden Hage op tinstrueren ende vorderen vande selve saecke hen sleven daer inne soe ijverich ende wijtich t somende dat hij imp[etran]t onder andere int begin van Julie a[nno] XVJc ende vierthien bij den imp[etran]t versocht sijnde omme met su[] ter saecke vers[chreven] van Alcmaer naer de Hage te reijsen niet tegenstaende het ten selven dage was orinaris rechtdach tot Barsingerhoorn de selve rechtdach ter oirsaecke van dien heeft uijgtestelt
end eparthijen recheloos gelaten rijdende met den imp[etran]t naer den haege rer fine voors[chreven] waer uuijt blijckende van de te zeer groote affectie tot deser saecke aende zijde van den imp[etran]t can daer neijt lichtel[ijk] geoordeelt worden wat gelove den selven voorden imp[etran]t behoort gegeven te worden te meer daer dien men bevondt dat d voors[chreven] getuijge daer de selve te zeer groote affectie soe verre gedreven ofte getransporteert werdt dat hij gheen swaricheit ende maect alles te affurmeeren dat den imp[etran]t goet geocht heeft te poseren all ist soe dat hij getuijgen van der saecke gheene kennisse nochte wetenschap en heeft want in sijn eerste verklaeringe voor Reijer Bouijlusz ende Albert Cornelissz etc schepenen
van Barsingerhorn gedaen verklaert hij datter in sijn jonckheijt geseijt worde dat eenen Griet Huijberts een oude oom gehadt hadde die tot Nieuwe Nieudorp een priester was ende die een vicarie aff |
| cappelrie aldaer gesticht hadde etc[etra] verklaerende dat de selve Griet Huijgerts was die moeder van den impetrant in sijn tweede verklaringe voor notaris ende getuijgen gedaen bevoelen den impetrant niet genoch gedient te hebben verklaert hij dat d impetrant moeder Griet Corn[elis] was geheeten ende dat die een dochter was van Corn[elis] Willemsz een broeder van den fundateur ende dat over sullcx den fundateur een oom geweest soude sijn vande impetrants moeder gevende sijne redenen wat schijns mits hij daer hij
verklaert als hij uuijt die deductie inden processe was geloert datter oock een Wouter Willems ende mede broeder van den fondateur geweest soude sijn ende een soon soude hebben naer gelaeten genaemt Wouter Woutersz doch d selve verklarijnge dat Griet Cornelis was een broeders dochter vanden fondateur directel[ijk]en ende expres strijden tegen sijn eerste verklarijnge voor scheepenen gedaen soeckt daerom t selve te solveren in sijn verklaerijnge voor mijn ed[ele] heer den commiss[aris] gedaen verklaerende aldaer dat Griet Cornelis oock wel Griet Huijberts genaemt worde naer haer eersten man ende dat sulcx aldaer in dien tijden ghebruijkelijck was dat het wijff naer de man genoemt worde t welck notoire vuwaerheijt es want men van alle
ouden tijden elck persoon t sij vrouw off man in Noort Hollandt ende Westvrieslandt naemt naer hen |
soe soude sulcx veel eer genoemt sijn geweest | vader naemen endedaer bij die grootvaders naemen soude sulcx weel eer genoemt sijn geweesst Griet Corn[elis] Willems naerde maniere aldaer inden sij een broeders dochter van den fondateur geweest hadde |
| voegende voorts daer bij om sijn redenen wat schijn te maecken dat den impetrant een halve suster gehadt soude hebben Griet Huijberts genaemt verdicht mede dat hij een kint sijnde spelende met Griet Huijberts ende met haer wel aent bede van Corn[elis] Willemsz geweest soude hebben
in tijden als Corn[elis] Willemsz soe hij seijt betreedt |
bedreet | soude geloogen hebben ende weet uuijt d sele sijne kintsche kennisse (daer hij noch mede bevragen es sooclaijne klaer van de saecke te spreecken als off hij aende aetaer gestaen hadde ende selffs alles gesien gehoort ende gemerckt hadde doch die soude d walen die hem soude willen wilde gelooven want eijlieve wat regardt neemtdoch een kint op soedaenige saecken van t fundeeren van een cappelrie ende wie die naeste vi[ca]r[i]s ofte patronen daer van soude sijn ende een soon soude hebben naer gelaeten in somma blijckt genoech dat schout Jan verdichte
ende fastel[ijk]e dolinge spreeckt ende men siet soe hem de mondt gesel es daeromme hij seijt dat sijn eerste verklaeringe van oudtoom door haest door erreur daer gestelt es maer doch sulcx es sijn misslach niet alleen want in sijn eerste verklaeringe seijt hij datter geseijt worde dat Griet Huijgerts was vanden geslachte van den fundateur in sijn volgende verklaeringe ende voor mij eed[ele] heer commiss[ari]s spreeckt hij t als op een rolle aff alle dijngen tot intentie ende soo den impetrant hem voorspelt wel te weeten |
| t welck geen teecken en es van waerheijt noch ten es die manier van doen niet van een warachtich getuijge vorder in sijn eerste verklaeringe seijt hij dat hem voorstaet datter geen naerder vande swaerdt
sijde den fundateur in bloede besael[] als den impetrant hem voorspelt wel te weeten ende in sijn volgende verklaering egetuijcht hij met veel omstandicheden sulcx wel te weeten in sijn tweede verklaeringe voor not[ari]s gedaen verklaert hij datter ettel[ijk]e persoonen quaemen ende haer op wierpen als tot de gifte gerechticht te sijn ende dat bij sententie van m[eeste]r Jan Grouwel overste rechter in geestelijcke saecken verklaert |
worden | Griet Cornelis des d req[uiran]ts moeder daer toe gerechticht te wesen ende in sijn verklaerijnge voor mijn ed[ele] heer den commiss[aris]gedaen seijt verklaert hij datter queste geweest
soude sijn tusschen Groote Reijer ende Pieter Huijberts d impetrants halve broeder elcx voor sijn soon ende dat bij m[eeste]r Jan Grouwel in sijn sententie verklaert worde dat d vorschreven Pieter Huijberts ende totte voors[chreven] vicarie t meeste recht hadde behalven dat waer es dat heer Jacob die d vicarie voor Corn[elis] Janssz Fecke gepossideert heeftveertich vierstich off vijfftich jaeren sijne collatie hadde van Groote Reijer Waeromme dat Groote Reijer geen queste konde moveren voor sijnen soon |
| in sommte dat die verklaerijnge van schout Jan soo vewert loopt dat hij hem selven genoch contraieert ende dat wel te bemercken es dat hij geen
waerheijt en spreeckt ende dat hij alles verklaert sulck hem di emondt es geseth ende ten wel ghevallen van Jan Aeriaensz daeromme hij oock verklaert dat hij Huijbert Pietersz inde latijnsche spraecke ende eneige psalmen heeft geinstrueert hoe wel hij selff geen latijn en kan dat Jan Aeriaenssz ende booven alle deesen soo contrareert d vers[chreven] schoudt Jan niet alleen sich selven soo int gundt voorschreven staet maer veranderende sijn voorgaende verclaeringe seijtaldus alsus dat den fundateur geweest es een oom van Griet Corn[elis] die hij te voeren vercl[aar]t hadde haer oudtoom geweest te sijn daer nochtans Trijn Thijs van Keijs des impe[trant]s tweede getuijge daer tegen verklaert
voor ende nae opt recollement dat het Griet Cornelis ende oock haer oudtoom geweest soude hebben soe dat sij malkanderen oock daer inne opentl[ijk] contrarieren ende selffs reprocheren voort verklaert schoudt Jan in sijn laeste depositie voor Reijer Boijkesz ende Jan Janssz Heijns gedaen dat Molenaer, Huijbert Pietersz de cappelrie heeft ontrocken in troubles ende dat Huijbert niet machtich was sijn recht te vervolgen ende midtsdien van Corn[elis] Janssz |
| daer aff gestooten worde etc[etra] item dat Molenaer niet van dne bloede en soude weesen ende bij sententie van e[delen] m[eeste]r heeren gecom mitteerden raden van Westvrieslandt ende het Noorder quarteir onde rj bijde ged[aagd]ens
geproduceert blijckt dat Huijbert Pietersz de saecke voor den selven raede ten uuijt eijnde vervolcht heeft sijne stuckken over gelvert heeft ende eijntel[ijk] affgeslaegen is geweest ende dat Molenaer bevonden weesende van den bloede ende rechts collateur te sijn aldaer getriumpheert heeft soo dat daer meede oock die getuijgenisse van schoudt Jan genoechsaem gereprocheert ende wederleijt werdt ende bevonden werdt tegen de waerheijt gedaen te sijn behalven men aen hem in sijn verklaeringe groot versuftheijt siet als eendie en geen memorie en heeft verklaerende sijn eijgne ouderdom opten XXVIIJen februarij 1613 te weesen LXVJ jaeren opten XIJen april daer naer volgende LXVIJ jaeren
opten Xen julij 1614 dat hij es LXVIJ jaeren ende opten XIIIJen februarij 1615 dat hij es LXVIIJ jaeren t welck absurdt es want es hij in aprili 1613 oudt LXVIJ jaeren soe waere hij den Xen julij 1614 wel oudt LXVIIJ jaer ende in februarij 1615 omtrent LXIX jaeren |
| hij verklaert oick dat Groote Reijer naer sijn gissinge doot gheweest soude hebben XVJ jaeren ende t blijckt claerl[ijk] uuijte collatie bij Corn[elis] Janssz Molenaer naer die doot van Groote Reijer op Corn[elis] Janssz Fecke gedaen dat dat den selven Groot Reijer doot es geweest seven off acht en twintich jaeren ende der over in voegen dat claerblijckt dat schoudt Jan geen
man en es om waerheijt te spreecken van t geen hij seijt gehoort te hebben in sijn kintsche daegen den welcken in sijn jonckheijt geweest es uuijtlandich ende bij de vianden deser landen in dienst alsmen ( soo het noot waere ) wel soude bewijsen welcken oock hem soo trouwelijcke niet gedraegen heeft jegens sijne buregerie datse groot lossen van hem soude geven mer veel eer hij ter contrarie maer veel in het contrarie soo het noot waer commende hier mede tot de depositie ende verclaeringe van Catrijn Mathijs bij den impettrant mede ten deesen over geleijt d selve strijt tegen d verklaerijnge van schoudt Jan als voor geseijt es ende reprocheert oock haer selves soe bevonden
ende claer gesien mach worden uuijt haere verklaeringe opt recollement van haere getuijchenisse als oock op de contra vraegen gedaen |
| bij welcke bevonden werdt dat sij wel ijet getuijcht heeft ten voordeele van Jan Aeriansz maer wel ondersocht ende gevraecht sijnde naer de waerheijt ende waeruuijt off bij welcke redenen sij haer eerste depositie soude weeten verclaert rondelijcke daer van niet te weeten soe dat te verwonderen es dat sij haer niet en schaemt te seggen ende voor waerheijt te getuijgen t geen daer aff sijn niet en weet als sij verclaert en den impetrant behoorden hem te schamen soo daniche getuijchenisse te produceren d voors[chreven] Trijn Thijs getuijcht vorder in haer
laeste deposite ten versoecke vande imp[etran]t gedaen dat Molenaer niet en soude sijn van den geslachte van den fundateur verclaert nochtans andersins dat Griet Corn[elis] d impetrants moeder haer soude bestaen van svaders sijde haeren susterling ende sij beijde dis halven te weesen van den geslachte van den fundateur ende dat Molenaer haer soude bestaen van moedes sijde ende alsoo weesen haer susterling maer niet van den geslachte ofte linie van den fundateur soo veel sij selff gekent d geslacht reeckeninge ofte affkomste van Griet Corn[elis] niet te weten ende echter verclaert sij soo in de laeste depositie als op het recollement van haer eerste getuijch nisse dat Molenaer es susterlijng dats neve |
|
ofte broeder ofte suster soon van hen beijden te weten beijde van haer ende van Griet Cornelisz twelck seer vreemt ende ongerijmt soude sijn dat Molenaer hen beijde soude bestaen die den anderen soude bestaen van den fundateurs sijde ende dat Molenaer van dne geslachte van den fundateur niet en soude weesen in somma dat haer verklaerijnge geen gelooff en meriteert in het een noch t ander can daer uuijt genoech affgenomen werden behalven dat sij suspect ende selff genoch parthie es wins men met namen Corn[elis] Dircksz Pluijm op haeren naem sijn beste gedaen heeft Molenaer d vicarie off t recht van dien t ontrecken als gesien can werde uuijt het geproduceerde van de ged[aagd]es onder d letteren K, L ende M
twelck sij noch gaerne soude te weege brengen door Jan Aeriansz haeren neven imp[etran]t in desen off oock wel selffs soo sij daer raet toe wiste als onlangs den e[del]en heer van Bar[singer]horn verclaert heeft dat hij in meijninge was voor Catrijn Mathijs d cappelrie tot haer te treckken maer doch den selven onderecht ende bethoont sijnde dat den rechten possesseur noch leeffde heeft het selve achterwege gelaeten etc[etra] |
| houdende d vers[chreven] Hendrick Podts inden naem als boven haer mede tot genougs gereprocheert het vorder geproduceerde vanden imp[etran]ten op sijne impli[catie] ende ten inventaris alhier overgeleijt ende alsooe ___ hoe persisteert
ende conlud[eer]t dat niet tegenstaende des imp[etran]ts voors[chreven] frivole ende imptinente productie ende als well bij den ged[aagd]ens rereprocheert een ende ijntel[ijk] van wegen een impet[ran]ts geproduceert een ged[aagd]ens
sall volgen haere conclusie apud arcta genomen minute reprocse die voochden off regenten
van het arme weeshuijs van Nieuwe Nieudorp |